تست کنکور از پایه های آوایی همسان و تکراری از درس هشتم علوم و فنون ادبی یازدهم
مبحث مورد اشاره در این جلسه پایه های آوایی همسان 2 می باشد که موضوعی عروضی است. در این ویدئوی آموزشی تست های مهم از بخش پایه های آوایی یکسان و رکن های تکراری بررسی می شود. برخی از مهم ترین وزن های شعر فارسی با ارکان کاملا تکراری : فعولن فعولن فعولن فعولن، مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن، فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن و مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن می باشند.
تست اول) وزن کدام گزینه- U - - U U - - U U -) ) است؟
- یار دگر آغاز کن، آن پرده ها را ساز کن / بر جمله خوبان ناز کن، ای آفتاب خوش لقا
- بر گل تر عندلیب گنج فریدون زده است / لشکر چین در بهار خیمه به هامون زده است
- همچـو منی زاده شاهنشهی اسـت / لیک دو صـد وصلـه مرا بـر قبـاست
- قافیه و مغلطه را گو همه سیلاب ببر / پوست بود پوست بود در خور فهم شعرا
پاسخ: گزینه 3 صحیح می باشد. وزن شکل عروضی مطرح شده در سوال (مفتعلُن مفتعلُن فاعلُن) است. در گزینه یک قسمت اول مصراع اول، شکل عروضی -- --U-))می باشد. این وزن عروضی با وزن مورد سوال هم خوانی ندارد. در گزینه دو (بر گل تر عندلیب گنج فریدون زده است)، نیم مصراع را بلند در نظر گرفته، وزن عروضی آن (-U –UU-)می باشد، که نمی تواند گزینه صحیح باشد. در گزینه سه شکل عروضی آن به شکل – U - - UU- - UU – می باشد که پاسخ صحیح گزینه 3 می شود. گزینه چهار نیز بر همین منوال گزینه صحیح نمی باشد.
تست دوم) مصراع «به تیغم گر کشد دستش نگیرم» با کدام مصراع زیر هم وزن است؟
- مژده ای دل که دگر باد صبا باز آمد
- بشوی اوراق اگر هم درس مایی
- به می سجاده رنگین کن گرت پیر مغان گوید
- جمال صورت و معنی به یمن صحت توست
پاسخ: گزینه 2 صحیح می باشد. وزن عروضی مصرع مطرح شده در سوال - - U - - - U - - - U می باشد. که وزنش مفاعیلُن مفاعیلُن فَعولُن است. گزینه یک وزن «مژده ای دل» - - UU پس این گزینه صحیح نیست، زیرا بر وزن فعلاتُن شد. گزینه دو وزنش - - U - - - U - - - U می باشد، که گزینه 2 صحیح است. گزینه سه بر وزن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن شد. گزینه چهار بر وزن مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن می باشد .
تست سوم) کدام گزینه دارای 4 رکن کاملا تکراری نیست؟
- جهان از بهارش چو فردوس گردد / چمن بی زبانی بگوید ثنایش
- جسم مرا خاک کنی خاک مرا پاک کنی / باز مرا نقش کنی ماه عذاری صنما
- ساقی تو ما را یاد کن صد خیک را پر باد کن / ارواح را فرهاد کن در عشق آن شیرین لقا
- در این راه بیراه اگر سابقی / چو وا گردد این کاروان واپسی
پاسخ: گزینه 4 صحیح می باشد. برای سرعت در پاسخ دهی این تست ها نیاز به مهارت تقطیع سماعی دارید. در گزینه 1 وزن فعولن فعولن فعولن فعولن می باشد که از 4 فعولن تشکیل شده است. گزینه دو بر وزن مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن می باشد که بیانگر 4 مفتعلن است. در گزینه 3 وزن عروضی مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن به دست می آید که باز هم 4 بار رکن مستفعلن تکرار شده است. در گزینه 4 وزن شعر فعولن فعولن فعولن فعل می باشد که نشان دهنده یک هجای کمتر در رکن آخر است و پاسخ صحیح تست است.
شما می توانید برای مشاهده تست ها و توضیحات بیشتر در زمینه پایه های آوایی همسان و رکن های تکراری ویدئوی آموزشی جلسه را ببینید
سوالات متداول
منظور از رکن تکراری در شعر چیست؟
بعضی از اشعار به گونه ای سروده می شوند که اگر آن را تقطیع کنیم خوشه های هجایی آن مشابه هم و وزن عروضی آن دارای ارکان کاملا تکراری است که به آن شعر با رکن تکراری می گویند.
چند وزن شعر با پایه های آوایی کاملا یکسان بیان کنید؟
برخی از مهم ترین وزن های شعر فارسی با پایه های آوایی یکسان عبارتند از : فعولن فعولن فعولن فعولن، مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن، فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن و مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن.
