نام گذاری آلکان ها، رسم ایزومری فصل اول شیمی یازدهم
در این فیلم آموزشی، به موضوع نام گذاری آلکان ها و رسم ایزومری در آن ها پرداخته شده است.
رسم ایزومری در آلکان ها: به طور مثال آلکان C5H12 ، را در نظر بگیرید. برای رسم ایزومری این آلکان، ابتدا پنج کربن را پشت سر هم به صورت (C -C-C-C-C-C) ، می نویسیم. به آن ایزومر راست زنجیر گفته خواهد شد. سپس زنجیر را کوتاه کرده و با کربن جدا شده، شاخه فرعی روی کربن های میانی می سازیم. در واقع، روی کربن های اول و آخر، شاخه فرعی قرار نخواهد گرفت. با جدا نمودن یک کربن و کوتاه کردن زنجیر، یک کربن به کربن دوم در ساختار قبلی متصل خواهد شد. حال دوباره زنجیر را کوتاه می نمائیم و کربن دیگری را جدا خواهیم نمود. با جدا نمودن دو کربن می توان شاخه اتیل (C2H5-) ، یا دو شاخه متیل (CH3) داشت. چون اتیل، بر روی کربن دوم زنجیر، به عنوان شاخه فرعی قرار نمی گیرد و به علت اینکه در اینجا کربن وسط، کربن دوم زنجیر هست، بنابراین عملا اتیل نمی توانیم داشته باشیم. فقط دو متیل می توانیم داشته باشیم که به کربن دوم متصل می نمائیم. حال در این مرحله با کوتاه کردن زنجیر، دیگر کربن میانی نخواهیم داشت. بنابراین C5H12 ، با توجه به رسمی که داشتیم، دارای سه ایزومر هست.
نام گذاری آلکان ها: وقتی که یک آلکان به ما داده می شود و می خواهیم آن را نام گذاری کنیم، ابتدا باید با شمارش کربن های متوالی، بلندترین زنجیر را انتخاب نمائیم. اگر چند زنجیر بلند هم کربن داشته باشیم، زنجیری را انتخاب می نمائیم که شاخه فرعی بیشتری داشته باشد. در مرحله ی بعد باید زنجیر انتخاب شده را از طرف نزدیکتر به شاخه های فرعی، شماره گذاری نمائیم. بعد از تمام شدن شماره گذاری، گروه ها را مشخص می نمائیم. سپس موقعیت و نام گروهی را ذکر می کنیم که از نظر الفبا، حق تقدم داشته باشد. پس گروه ها را به ترتیب حق تقدم بیان کرده و در آخر نام آلکان زنجیر اصلی را می گوئیم. بدین ترتیب نام گذاری انجام خواهد شد.
سوالات متداول
برای رسم ایزومری آلکان ها، اولین و ابتدایی ترین کاری که انجام می شود، چیست؟
برای رسم ایزومری آلکان ها، در آغاز نیاز است کربن ها را پشت سر هم بنویسیم. به این ساختار، ایزومر راست زنجیر گفته می شود.
در رسم ایزومری آلکان ها، روی کدام قسمت شاخه فرعی نداریم؟
برای رسم ایزومری آلکان ها، بعد از اینکه کربن ها را پشت سر هم نوشتیم، نیاز است زنجیر را کوتاه کنیم و کربن را جدا نمائیم. با کربن جدا شده، شاخه فرعی روی کربن های میانی ساخته می شود. در حقیقت، روی کربن های اول و آخر، شاخه فرعی تشکیل نخواهد شد.
برای نام گذاری آلکان ها در آغاز چه کاری انجام می دهیم؟
به منظور نام گذاری آلکان ها، در آغاز نیاز است با شمارش کربن های متوالی، بلندترین زنجیر را انتخاب کنیم. لازم به ذکر است، اگر چند زنجیر بلند هم کربن داشته باشیم، تقدم با انتخاب زنجیری است که شاخه فرعی بیشتری دارد.
