درشت مولکول ها (پلیمرها)، پلیمری شدن یا بسپارش فصل سوم شیمی یازدهم
محوریت فصل سوم شیمی یازدهم، پلیمرها می باشد. در این فیلم آموزشی به موضوع پلیمرها و چگونگی تهیه چند نمونه پلیمر معروف پرداخته شده است.
درشت مولکول ها: درشت ها مولکول ها یا پلیمرها به دو گروه طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی می شوند. از سلولز، نشاسته، پروتئین ها به عنوان مثال هایی برای درشت مولکول های طبیعی می توان نام برد. پلیتن، پلی پروپیلن، پلی پروپن، پلی وینیل کلراید (اصطلاحا به آن پی وی سی گفته می شود) نمونه هایی از درشت مولکول های مصنوعی هستند.
پلیمری شدن یا بسپارش: به تبدیل مولکول های کوچک به مولکول های بزرگ، پلیمری شدن یا بسپارش گفته می شود. پلیمری شدن به دو شکل صورت می گیرد. 1- پلیمر شدن افزایشی: تنها پیوندهای دو گانه شکسته شوند و مولکول ها به یکدیگر متصل شوند. 2- پلیمریزاسیون تراکمی یا پلیمر شدن تراکمی: دو مولکول با از دست دادن یک مولکول کوچک به یکدیگر متصل خواهند شد.
تهیه پلی اتن: برای تهیه پلی اتن، n تا از مولکول اتن در دما، فشار بالا و کاتالیزگر قرار می گیرند. کاتالیزگر اصلی برای تهیه پلی اتن، اکسیژن هواست ولی می توان از کاتالیزگرهای دیگری نیز استفاده نمود. در این شرایط n تا از مولکول اتن به پلی اتن تبدیل خواهد شد. توجه شود با توجه به شرایط می توان پلی اتن های مختلفی تولید نمود. پلی اتن های مختلف با جرم های مولی متفاوت، با یا بدون شاخه فرعی که برای هر کدام ویژگی های متفاوتی می تواند تعریف شود، از این طریق قابل تولید هستند.
تهیه پلی پروپن: برای تهیه پلی پروپن، n تا پروپن به یکدیگر متصل می شوند.
تهیه تفلون: تفلون یا پلی تترا فلوئورو اتن از واکنش n تا تترا فلوئور اتن به دست می آید. از تفلون در نخ دندان، ساخت ظروف نسوز یا نچسب استفاده خواهد شد. علت این امر بدین دلیل است که تفلون مقاومت بالایی در برابر گرما دارد. تفلون در حلال های آلی حل نمی شود و نقطه ذوب بالایی دارد.
تهیه پلی استیرن: به حلقه ی بنزنی که از اتن شاخه شده است، وینیل بنزن گفته می شود. از اتصال وینیل بنزن ها، پلی استیرن به وجود می آید. در ساخت ظروف یکبار مصرف از آن استفاده خواهد شد.
تهیه پلی وینیل کلرید (P.V.C): پلی وینیل کلرید از nتا مولکول کلرو اتن تولید می شود.
تهیه پلی سیانو اتن ( پلی آکریلیک): در تولید فرش، پتو از پلی سیانو اتن استفاده می شود. پلی سیانو اتن از n تا سیانو اتن به وجود می آید.
سوالات متداول:
درشت مولکول ها یا پلیمرها به طور کلی به چند گروه تقسیم می شوند؟
درشت ها مولکول ها یا پلیمرها به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم خواهند شد. سلولز، نشاسته، پروتئین ها به عنوان نمونه هایی از پلیمرهای طبیعی هستند در صورتی که پلیتن، پلی پروپیلن، پلی پروپن، پلی وینیل کلراید مثال هایی برای درشت پلیمرهای مصنوعی می باشند.
پلیمری شدن یا بسپارش را در شیمی تعریف کنید؟
تبدیل مولکول های کوچک به مولکول های بزرگ، پلیمری شدن یا بسپارش نامیده می شود.
بسپارش یا پلیمری شدن به چند صورت انجام می پذیرد؟
پلیمری شدن به صورت کلی به دو شکل قابل انجام است. 1- پلیمر شدن افزایشی: در پلیمر شدن افزایشی تنها پیوندهای دو گانه شکسته خواهند شد و مولکول ها به یکدیگر اتصال پیدا خواهند کرد. 2- پلیمریزاسیون تراکمی یا پلیمر شدن تراکمی: در پلیمر شدن تراکمی، دو مولکول با از دست دادن یک مولکول کوچک به یکدیگر متصل می شوند.
