هوش هیجانی و موفقیت
مولفه های هوش هیجانی
هرچند هوش هیجانی EQ با هوش شناختی IQ ارتباط دارد ولی از لحاظ مفهوم نظری و عملکرد، کاملاً با آن تفاوت دارد. مؤلفه‌های هوش هیجانی عبارتند از:
- درون فردی: خودشکوفایی، استقلال و خودآگاهی عاطفی
- بین فردی: همدلی و مسؤولیت اجتماعی
- سازگاری: توان حل مسائل و آگاهی به واقعیت
- مدیریت استرس: کنترل تکانه‌ها و تحمل فشارها
- خلق و خوی: دید مثبت و خوش بینی
البته گزینه‌های 1، 3، 4 و 5 نقش به سزایی در موفقیت‌های تحصیلی ایفا می‌کنند. از طرفی، در تعیین سهم عوامل مربوط به موفقیت تحصیلی تنها 20 درصد به IQ اختصاص یافته است که این میزان برای دانشجویانی که در مقاطع بالای تحصیلی قرا داشته و رشته ی تحصیلی خوبی دارند، حتی به مقادیر پایین تری نیز کاهش می‌یابند. نکته حائز اهمیت دیگر آن است که اصولاً هوش شناختی یا IQ را نمیتوان چندان تغییر دارد ولی هوش هیجانی EQ قابل تغییر است، اصلاح میشود و ارتقاء می‌یابد. پس شناخت EQ دارای استفاده‌ی کاربردی نیز خواهد بود.
هیجان خوب، تفکر خوب
هنگامی که احساس خوبی داریم، دنیا را با عینک خوش بینی می‌بینیم و هر قدر هوش عاطفی فردی بالاتر باشد، به نقش و تأثیر عواطف بر کنش‌ها و رفتارهایش آگاه‌تر است و سعی میکند متناسب با موقعیت، بهترین عاطفه را در خود ایجاد کند تا بهترین نوع تفکر و حل مسأله را انجام دهد.
فردی که EQ بالا دارد، می‌داند که چگونه تأثیر منفی هیجانات را بر تفکر خود اصلاح کند و به افکار منفی اجازه‌ی ورود ندهد.
امروزه بین یادگیری، امتحان دادن و نمره گرفتن با آنچه که لازمه‌ی زندگی مدرن و روابط پیچیده‌ی فردی کنونی است، تفاوت زیادی قائل شده اند. همه‌ی ما انسان هایی را می شناسیم که در ظاهر از تحصیلات بالایی برخوردارند و نمرات درخشانی گرفته اند، ولی در عمل و صحنه‌ی اجتماعی و مسئولیت، بسیار شکننده و دارای زندگی نه چندان خوب و حتی گاه بسیار ملامت‌بار هستند. واقعیت هوش هیجانی و مؤلفه‌های آن در این زمینه نیز می‌تواند پاسخگوی بسیاری از چراها باشد مثل اینکه: «چرا یک شاگر اول دانشگاه نمی‌تواند در شغل خود موفق باشد؟»
وراثت یا محیط
برخلاف IQ یا هوش عقلانی که بیشتر تحت تأثیر عوامل وراثتی است و در طول زندگی فرد ثابت می‌ماند، هوش هیجانی احتمالاً بیشتر تحت تأثیر شرایط محیطی است. به بیان دیگر، قابلیت‌های تشکیل دهنده‌ی هوش هیجانی در مجموع، توانایی‌ایی اکتسابی هستند. اما از طرفی سنجش هوش هیجانی عملاً برخی از جنبه‌های شخصیت را مانند خوش بینی و استقامت در بر می‌گیرد.
افزایش EQ
شناخت احساس خود:
فرد باید قادر به شناخت و پیش بینی احساسات خود در موقعیت‌های مختلف باشد. شاید این جمله بدیهی به نظر برسد ولی باید روی آن بیشتر تأمل کنیم. اشخاص زیادی هستند که از احساسات مختلف خود آگاهی ندارند. برای مثال، این که «نمی‌دانم چرا خلاف این که خواهان موفقیت در درس هستم، ولی هنگام مطالعه بی انگیزه ام و احساس ناامیدی میکنم؟» اگر جزو این افراد هستید باید فقط یک جمله مد نظر قرار دهید: فقط کسانی در درس خواندن موفق می‌شوند که در کنار درس خواندن، به موفقیت خود ایمان داشته باشند.
