مهارت حل مساله
یکی از مهمترین مهارت هایی که در مقطع متوسطه اول به ما آموزش داده می شود مهارت حل مسأله است این مهارت را می توان یکی از کاربردترین مهارت هایی دانست که تا پایان تحصیلاتتان از آن استفاده خواهید کرد. از مهمترین نکاتی که برای یادگیری این مهارت باید به آن دقت کنید عبارتند از:
1- آشنایی با روش های اصلی حل مسأله
روش های زیادی برای حل مسأله وجود دارد و طبق طبقه بندی کتاب درسی هشت الگو از بقیه مهم تر هستند مثل الگویابی، رسم شکل، سعی و خطا و... در ابتدا برای درک بهتر هر روش تعدادی مسأله با هر یک از روش ها حل کنید تا روند هر کدام را به خوبی بفهمید نگران زمان بر بودن این کار نباشید سعی کنید قدم به قدم هر روش را پیاده کنید تا کاملاً به همه روش ها مسلط شوید. به تمرین های کتاب درسی اکتفا نکنید برای تسلط به مهارت حل مسأله به یک کتاب کمک آموزشی نیاز دارید سعی کنید به کمک مشاور یا معلم خود کتابی مناسب با سطح علمی تان تهیه کنید و برای حل تمرین های آن وقت بگذارید.
2- روش هایی که با آنها راحت تر هستند
به مرور زمان احساس خواهید کرد که با چند روش راحت ترید و بیشتر مسایل را با آن روش ها حل میکنید مهم ترین نتیجه ای که این تمرین خواهد داشت همین است که شما روش های خاص خودتان را پیدا کنید نگران نباشید که راه حل دیگران با شما متفاوت است در مقدمه کتاب ریاضی گفته شده هر روشی که به جواب درست برسد باید مورد قبول باشد و معلمین محترم باید برای روش های مختلف وقت بگذارند و دانش آموزان روش های شان را برای دیگران توضیح دهند.
3- رسم شکل
هرچند رسم شکل یکی از روش های مستقل حل مسأله است اما در تمام روش ها با رسم شکل درک بهتری از صورت مسأله پیدا میکنید و احتمال اینکه بتوانید آن را حل کنید بیشتر است سعی کنید برای تمام مسائل شکل بکشید. با رسم شکل احتمال اینکه روش بهتری را انتخاب کنید بیش تر است و احتمال خطا در حل تان کمتر می شود.
4- حدس و یا تخمینی برای محدوده پاسخ داشته باشید
هنگامی که جواب مسأله را به دست آوردید از خودتان بپرسید آیا این جواب منطقی است؟ مثلاً در سوالی که گفته شده محیط باغچه چقدر است؟ و جواب ما پانزده سانتی متر مربع است! این جواب منطقی نیست و باید راه حلتان را چک کنید.
5- قبل از حل مسأله مسیر تقریبی حل را در ذهنتان رسم کنید
قبل از اینکه حل مسأله را شروع کنید اول فکر کنید که در قدم اول چه چیزی را به دست خواهید آورد؟ در قدم بعدی چه چیزی محاسبه خواهد شد؟ و الی آخر... اگر مسیر حل را در ذهنتان نداشته باشید اغلب، وقتتان تلف می شود و بعد از کارهای اولیه ای که به ذهنتان می رسد حل مسأله متوقف خواهد شد این مهارت را جدی بگیرید برای تقویت این مهارت در ابتدا قدم هایی که در حل مسأله انجام خواهید داد را روی کاغذ رسم کنید مثلاً در مسأله ای که گفته توپی از فاصله ی10 متری زمین رها میشود و هر بار که به زمین برخورد میکند نصف ارتفاعی که رها شده بالا می آید بعد از3 بار برخورد چه مسافتی را طی می کند؟
* 1- رسم شکل
* 2- نوشتن مسافت طی شده قبل از برخورد با زمین
* 3- نوشتن مسافت طی شده بعد از برخورد با زمین
* 4- جمع کردن مسافت های محاسبه شده
با این کار هنگام حل مسأله سر در گم نخواهید بود.
6- تمرین و تکرار راز موفقیت است
سعی کنید در پایه هفتم و هشتم مسایل زیادی حل کنید، تا کاملاً با مهارت حل مسأله آشنا شوید زیرا این مهارت علاوه بر اینکه تا پایان تحصیلاتتان با شما همراه خواهد بود در زندگی روزمره تان هم کاربرد خواهد داشت.
مسایل را به دلیل شباهت به هم رها نکنید. هر مسأله نکته جدیدی برای آموختن دارد صبور باشید گاهی یک مسأله ممکن است ساعت ها وقتتان را بگیرد نگران نباشید زیرا برخی نکات هرچند هم که به شما آموزش داده شده باشد به خوبی آنرا درک نخواهید کرد تا زمانی که خودتان هنگام حل مسأله با آنها درگیر شده و آنها را بیاموزید. و در پایان باید این نکات را به صورت عملی تمرین کنید، دوره متوسط اول را دوره استفاده از چک نویس می دانند شاید تا به حال فقط با خواندن مباحث را یاد میگرفتید اما ماهیت مطالب در متوسط به صورتی است که باید همه چیز را بنویسید زیرا حل مسایل کمی طولانی تر شده و نوشتن به تمرکز بیشتر و درک ارتباط مطالب کمک زیادی میکند پس همیشه هنگام مطالعه کاغذ چک نویس در کنارتان باشد.
