زبان انگلیسی

زبان انگلیسی

هدف

آيا مي توان درها را به روي خود بست و به همه ملت ها پشت كرد و از پيشرفت و سازندگي سخن گفت؟  آيا مي توان بدون شناخت زبان انگليسي كه زبان بين المللي است، از تمدن و فرهنگ اقوام و همچنين پيشرفت هاي علمي و فرهنگي و تحولات ادبي و هنري جهانيان آگاهي يافت؟ و آيا مي توان ارزش مطالعه آثار اديبان بزرگي چون شكسپير، مولير، ديكنز و پروست و صدها فيلسوف و انديشمند جهان را انكار كرد؟

اينجاست كه بايد بر اهميت رشته هاي زبان هاي خارجه و به خصوص دو رشته زبان انگليسي و ادبيات و مترجمي زبان انگليسي مهر تاييد زد، دو رشته اي كه ما در اين بخش به معرفي آنها مي پردازيم با ذكر اين نكته كه رشته هاي زبان هاي خارجه از بين تمامي داوطلبان آزمون سراسري دانشجو مي پذيرد.

زبان و ادبيات انگليسي

در رشته زبان و ادبيات انگليسي طي سه ترم، دروس پايه كه شامل خواندن، نگارش و مكالمه است، آموزش داده مي شود تا دانشجو با مسائل اساسي زبان آشنا گشته و آماده مطالعه دروس تخصصي خود گردد. كه دروسي شامل ادبيات انگليسي (درآمدي بر ادبيات، فنون و صناعات ادبي، تاريخ ادبيات، شعر، رمان و نمايشنامه انگليسي)، ترجمه (ترجمه متون ساده و ادبي)، زبان شناسي و روش تدريس و آزمون سازي مي شود.

دروس رشته زبان و ادبيات انگليسي به چهار بخش اصلي انگليسي عمومي، زبان شناسي، روش تدريس و ادبيات تقسيم مي شود كه در بخش انگليسي عمومي بر روي دستور زبان، دامنه لغت و روش هاي خواندن كار مي‌شود تا دانشجو بتواند براي خواندن هر متني تبحر لازم را پيدا كند.

در بخش زبان شناسي نيز اصول آواشناسي و ساختارهاي زباني و چگونگي شكل گيري آنها آموزش داده مي شود و در نتيجه دانشجو نسبت به ساختار زبان حساس تر شده و تشخيص مي دهد زباني كه صحبت مي كند داراي چه ريشه ها و پايه هايي است و اين باعث بالا رفتن دقت فكري او مي شود.

دروس مربوط به روش تدريس و آزمون سازي نيز به دانشجويان روش اي نوين تدريس زبان انگليسي را مي آموزد و بالاخره دروس بخش ادبيات، اطلاعات دانشجويان را نسبت به فرهنگ انگليسي زبانان وسعت مي بخشد چرا كه بخش اصلي فرهنگ يك ملت در ادبيات آن منعكس مي شود و در نتيجه وقتي با ادبيات قومي آشنا شويم، با فرهنگ آن قوم آشنا خواهيم شد. در ضمن دانشجويان اين گرايش در 8 واحد با ترجمه ساده و ادبي متون زبان انگليسي آشنا مي شوند.

برخلاف تصور عامه مردم، ما در دانشگاه با الفباي زبان انگليسي آشنا نمي شويم بلكه دانشجوي اين رشته پيش از ورود به دانشگاه بايد هم انگليسي بفهمد و هم به اين زبان سخن بگويد. و سپس در اينجا با سير ادبيات انگليسي و يا نقد ادبي كه از افلاطون شروع مي شود تا دوره معاصر ادامه مي يابد، آشنا شود. يعني ما در اينجا از زبان انگليسي به عنوان ابزاري براي ياد گرفتن ادبيات انگليسي استفاده مي كنيم.

مترجمي زبان انگليسي

در گذشته شعار اصلي دانشگاه و دانشگاهيان اين بود كه: "علم قدرت است." اما اكنون به اين نتيجه رسيدند كه: "ترجمه قدرت است."

با كمي دقت مي توان به حقيقت اين سخن كه چندي پيش در سمينار يكي از دانشگاههاي انگلستان مطرح گرديد، پي برد. چرا كه هر كشوري براي ارتباط سياسي، اجتماعي، اقتصادي، علمي، فرهنگي و حتي مذهبي با كشورهاي ديگر نياز به مترجماني قدرتمند و متبحر دارد. و اين مساله در ارتباط با زبان انگليسي اهميت بيشتري پيدا مي كند چون انگليسي زبان مادري حداقل 12 يا 13 كشور جهان است و به عنوان يك زبان بين المللي شناخته شده است.

دروس رشته مترجمي زبان انگليسي به سه بخش دروس عمومي، تخصصي پايه و تخصصي اصلي تقسيم مي شود كه دروس عمومي و تخصصي پايه بين دو رشته زبان و ادبيات انگليسي و مترجمي زبان انگليسي مشترك است و دروس تخصصي اصلي مجزا مي باشد. يعني دانشجويان رشته مترجمي در اين بخش، انواع دروس ترجمه مثل ترجمه انفرادي، ترجمه پيشرفته، ترجمه متون ادبي و اصول و روش ترجمه را مي گذرانند و دانشجويان زبان و ادبيات انگليسي شعر، ادبيات نمايشي، رمان و تاريخ ادبيات انگليسي را مطالعه مي كنند.

در ضمن لازم است گفته شود كه حتي در بخش دروس تخصصي اصلي نيز واحدهاي مشتركي بين دو رشته وجود دارد كه از جمله مي توان به زبان شناسي اشاره كرد.

در ترم هاي اول اين رشته، چارچوب اوليه ترجمه و تفاوت زبان ها به دانشجويان آموزش داده مي شود و تئوري ترجمه به ساده ترين وجه مطرح مي گردد. در ترم هاي آخر نيز انواع تئوري هاي ترجمه مطرح شده و يك نگرش نظري كلي در مورد ترجمه به دانشجويان داده مي شود و همچنين دانشجويان به مرور ترجمه جملات كوتاه و بلند و سپس جملات پيچيده و مركب و يا بندهاي طولاني و بالاخره ترجمه متون ادبي و يا متوني كه داراي محتواي سنگيني هستند مي پردازند. در ضمن دانشجويان اين رشته با مطالعه درس زبان شناسي، ساختار زبان انگليسي را به جاي ياد گرفتن، لمس مي كنند. و به همين دليل سريع تر و مطلوب تر از زباني به زبان ديگر گذر كرده و قادر به ترجمه كتبي يا شفاهي زبان مي گردند.

توانايي هاي مورد نياز

همانطور كه يك دانشجوي زبان و ادبيات فارسي، پيش از ورود به دانشگاه زبان فارسي را آموخته و با ادبيات آن آشنا است و در دانشگاه به تجزيه و تحليل زبان فارسي (زبان شناسي، دستور زبان و اصول نگارش و ويرايش) و ادبيات (سبك شناسي، صنايع ادبي، انواع ادبي، متون نظم و نثر كلاسيك و تاريخ ادبيات) مي پردازد. دانشجوي زبان انگليسي نيز نبايد دانشگاه را محلي براي آموزش ابتدايي زبان بداند، بلكه بايد پيش از ورود به دانشگاه با زبان انگليسي آشنايي كامل داشته و سپس در دانشگاه با ادبيات و يا مترجمي زبان انگليسي آشنا گردد. اما متاسفانه بسياري از دانشجويان اين دو رشته، هنگام ورود به دانشگاه آمادگي لازم را ندارند و به قول يكي از اساتيد حتي سه دقيقه نمي توانند انگليسي صحبت كنند و يا بدون ده ها غلط ساختاري و واژگاني متني ساده را به انگليسي بنويسند.

مشكل عمده دانشجويان زبان انگليسي در بدو ورود به دانشگاه اين است كه آن ها تاكنون زبان را به صورت نظري ياد گرفته اند نه عملي. يعني از گرامر انگليسي اطلاع دارند اما نمي توانند به اين زبان صحبت كنند. به همين دليل اساتيد ناگزيرند طي سه ترم اول، دروس پايه زبان شامل خواندن، نگارش و مكالمه را آموزش دهند و سپس وارد دروس اصلي و اختصاصي زبان و ادبيات انگليسي شوند.

دانشجوي مترجمي انگليسي بايد در بدو ورود به دانشگاه تسلط كاملي به زبان انگليسي داشته باشد و سپس وارد اين رشته گشته و در دانشگاه با اصول و روش ترجمه يا زبان شناسي آشنا گردد. همچنين يك دانشجوي مترجمي بايد به زبان فارسي تسلط كامل داشته باشد چون ترجمه از هر زباني به زبان فارسي علاوه بر مهارت در زبان انگليسي به مهارت بيشتري در زبان و نگارش فارسي نياز دارد.

البته صرف دانستن دو زبان، انسان را مترجم نمي كند بلكه بايد دانشجو اطلاعات عمومي خوبي داشته باشد. مثلاً نمي شود چيزي از فلسفه ندانست و يك كتاب فلسفي را ترجمه كرد و يا بدون اطلاع از زندگي، افكار و دوران تاريخي يك نويسنده، يكي از كتابهايش را ترجمه نمود. هر دانشجويي كه اطلاعات عمومي خوبي داشته باشد، در اين رشته موفقتر است. چون دانشجوي اين رشته گاه مجبور مي شود متن هاي پيچيده و سنگيني را در زمينه هاي مختلف ترجمه كند، بنابراين بايد با علوم مختلف آشنا باشد. همچنين بايد به هدفي كه به خاطر آن زبان انگليسي را فرا مي گيرد، خيلي علاقه مند باشد تا در دوران تحصيل با تكيه بر علاقه خويش، سختيها و مشكلات را پذيرا شده و با پشتكار و تلاش موفق گردد.

گرايش هاي مقطع ليسانس:

دبيري زبان انگليسي

زبان و ادبيات انگليسي

مترجمي زبان انگليسي

وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر: (كارشناسي ارشد و ...)

دبيري زبان انگليسي: در دوره كارشناسي ارشد، دانشجوي زبان انگليسي مي تواند در گرايش آموزش زبان انگليسي به تحصيلات خود ادامه دهد. در اين مقطع هر دانشجو الزاماً بايد 32 واحدي را بگذراند كه 4 واحد آن به پايان نامه تحصيلي (رساله) اختصاص دارد. گذراندن واحدهاي تخصصي تدريس زبان انگليسي (نظري، عملي) زبان شناسي و نيز روان شناسي به دانشجويان اين امكان را مي دهد تا با پشتوانه علمي كافي در زمينه تدريس موفق باشد. در دوره دكتري آموزش زبان انگليسي، پس از پذيرفته شدن در آزمون سراسري آن، هر دانشجو بايد نزديك به 35 واحد درسي را بگذراند. تقريباً نيمي از اين تعداد واحدها به رساله پايان تحصيلي اختصاص دارد.

گرايش هاي مختلف كارشناسي ارشد و دكتري در رشته زبان انگليسي: فارغ التحصيلان هر يك از گرايشهاي مختلف مجموعه زبان انگليسي در مقطع كارشناسي (مترجمي زبان انگليسي، دبيري زبان انگليسي، ادبيات انگليسي) مي توانند در مقطع كارشناسي ارشد (فوق ليسانس) در هر يك از گرايش هاي زبان شناسي، آموزش زبان انگليسي و يا ادبيات انگليسي به ادامه تحصيلات خود بپردازند.

در مقطع دكتري، امكان ادامه تحصيل در داخل كشور در گرايشهاي زبان شناسي و آموزش زبان انگليسي وجود دارد.

تواناييهاي فارغ التحصيلان مقاطع كارشناسي ارشد و دكتري

توجه به جنبه هاي نظري، عملي و علمي در مقاطع تحصيلات تكميلي (كارشناسي ارشد و دكتري)، اين امكان را براي فارغ التحصيلان فراهم مي آورد تا با پشتوانه علمي كافي و آشنايي كامل با شيوه هاي تدريس زبان انگليسي و با در نظر گرفتن روان شناسي تدريس، هر چه صحيح تر و مناسب تر به تدريس زبان انگليسي در سطوح مختلف مبتدي، متوسط و پيشرفته مشغول گردند.

جذب فارغ التحصيلان مقاطع تحصيلات تكميلي در محيط هاي كار

با توجه به اين كه فارغ التحصيلان مقاطع تحصيلات تكميلي از دانش نظري- عملي بيشتري نسبت به فارغ التحصيلان مقطع كارشناسي برخوردارند، از اين رو، ضمن آن كه مي توانند در تمام محل هاي جذب فارغ التحصيلان كارشناسي مشغول به كار شوند، امكان همكاري در دانشگاهها و ساير مراكز علمي و پژوهشي به عنوان عضو هيات علمي نيز براي آنان ميسر مي گردد.

آينده شغلي، بازار كار، درآمد

به ياد دارم يكي از دوستان كه به زبان انگليسي بسيار علاقه مند بود، هنگام انتخاب رشته دانشگاهي مي گفت: "با اين كه زبان انگليسي را خيلي دوست دارم اما حاضر نيستم كه به عنوان يك رشته دانشگاهي آن را انتخاب كنم. چون آنچه را كه دانشجوي زبان انگليسي در دانشگاه مي آموزد، مي توان در آموزشگاههاي آزاد زبان انگليسي نيز ياد گرفت و در نهايت نيز كارايي و فرصت شغلي يك ليسانس زبان انگليسي با فردي كه در موسسه هاي فوق آموزش ديده و مدرك FCE و TOEFL گرفته است، فرقي ندارد."

آنچه كه علاقه مندان در آموزشگاههاي آزاد زبان مي آموزند تنها زبان پايه است و تازه همان زبان پايه را نيز در حد كمال آموزش نمي بينند. براي مثال در دانشگاه نگارش در حد گسترده تري آموزش داده مي شود. و مهم تر اين كه در دانشگاه دانشجو ديد خاصي نسبت به ادبيات انگليسي و يا نقد ادبي پيدا مي كند و يا در زمينه ترجمه متون متبحر مي شود، قسمتهايي كه در بيرون دانشگاه اصلاً آموزش داده نمي شود و به همين دليل فرصت هاي شغلي يك ليسانس زبان و ادبيات انگليسي با يك فارغ التحصيل آموزشگاههاي آزاد كاملاً متفاوت است.

فردي كه در موسسه هاي آزاد آموزش ديده است، فقط انگليسي عمومي را آموخته اما يك فارغ التحصيل دانشگاه با زبان شناسي و روش تدريس آشنا است و در نتيجه در تدريس زبان انگليسي بسيار موفق تر است. همچنين چون روش تحقيق را به طور علمي فراگرفته است و با زبان و ادبيات انگليسي نيز به خوبي آشنا است، بعد از فارغ التحصيلي در هر رشته اي كه مطالعه و تحقيق كند، در صورت علاقه مندي موفق خواهد شد.

دانشجوي خوب اين رشته مي تواند يك فارغ التحصيل موفق باشد و در نتيجه فرصت هاي شغلي زيادي دارد. براي مثال مي تواند جذب صدا و سيما، خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران، وزارت جهاد سازندگي و وزارت امور خارجه شده و يا در سازمان ها و موسسات خصوصي كه با خارج از كشور ارتباط دارند و نيازمند به مترجم هستند، فعاليت كند.

يك فارغ التحصيل ادبيات انگليسي نيز مي تواند در حوزه كاري خود به ترجمه بپردازد، يعني متون ادبي از جمله داستان يا شعر را ترجمه كند. البته چون دانشجوي ادبيات انگليسي به اندازه كافي دروس ترجمه را نمي گذراند، بايد علاوه بر درسهاي خود به صورت آزاد از كلاس هاي ترجمه رشته مترجمي زبان انگليسي نيز استفاده كند.