معرفی رشته بهداشت محیط
رشته بهداشت محیط یکی از رشته های پرطرفدار در بین رشته های علوم تجربی است. این رشته به بررسی مسائل مهم محیط زیست مانند آب، فاضلاب، زباله هوا و کنترل بهداشتی مواد غذایی می پردازد. رشته بهداشت محیط با تربیت افراد زبده و حرفه ای به دنبال نظارت بر تمامی مسائل بهداشتی جامعه در حوزه های مختلف است. با توجه به اهمیت این رشته در این نوشتار با شما همراه هستیم تا به بررسی تاریخچه، دانشگاه های برتر، نمونه کارنامه قبولی، بازار کار، گرایش ها، کاربرد، و شرایط ادامه تحصیل در رشته بهداشت محیط در ایران و جهان بپردازیم.
رشته بهداشت محیط یک رشته کاربردی برای تمامی سازمان ها است. در این رشته به مطالعه و بررسی مشکلات بهداشت منطقه و در سطح کلان کشور می پردازند و با ارائه طرح هایی مفید به دنبال تامین آب آشامیدنی سالن، بهسازی اماکن عمومی، مبارزه با حشرات و ناقلین بیماری و …. هستند. طی دو سال گذشته، ما شاهد آسیب های شدیدی بوده ایم که میکروب ها و عوامل بیماری زای مضر (مانند همه گیری ویروس کرونا) می توانند ایجاد کنند. آگاهی از بهداشت محیط می تواند از شیوع بیماری جلوگیری کرده و بار بیماری را کاهش دهد.
تاریخچه رشته بهداشت محیط
رشته بهداشت محیط به عنوان یک دوره آموزشی و یک رشته حرفه ای از اوایل قرن بیستم آغاز شد. انجمن ملی بهداشت محیطی (NEHA) در سال 1937 در کالیفرنیا تأسیس شد. این انجمن متشکل از متخصصان بهداشتی بود که به وضعیت محیط زیست علاقه داشتند. این گروه معیارهایی را برای ایجاد سلامت محیطی به عنوان مجموعه ای از دانش نوشتند. انجمن سپس الزامات اعتباری را برای عضویت ایجاد کرد. در سال 1966، بخش علوم بهداشت محیطی به عنوان بخشی از موسسه ملی بهداشت، که بخشی از وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده است، تأسیس شد. در سال 1969، این بخش به موسسه ملی علوم بهداشت محیطی تبدیل شد که در کارولینای شمالی واقع شده است. این موسسه مطالعات علمی و بهداشتی را در مورد رابطه بین محیط طبیعی و سلامت انسان انجام می دهد. در سال 1980، مرکز کنترل بیماری ها (CDC) مرکز بهداشت محیطی (CEH) را تأسیس کرد که بر اثرات عوامل محیطی بر ناتوانی و بیماری تمرکز داشت. در سال 1987، CEH نظارت بر برنامه‌های کنترل صدمات غیر شغلی را آغاز کرد که برای کمک به افرادی که در خارج از محل کار دچار بیماری، آسیب یا بیماری می‌شوند، کاربرد داشت. در سال 1991، CEH به مرکز بهداشت محیطی و کنترل آسیب تبدیل شد.
برای آمادگی بیشتر در کنکور می توانید در آزمون های استاندارد گزینه دو شرکت کنید : آزمون های آزمایشی گزینه دو
تعریف تخصصی رشته بهداشت محیط
در این بخش تعریف تخصصی رشته بهداشت محیط را بیان می کنیم. بهداشت محیط شاخه ای از بهداشت عمومی است که: بر روابط بین افراد و محیط اطرافشان تمرکز دارد. ارتقاء سلامت و رفاه انسان؛ و جوامع سالم و ایمن را پرورش می دهد. بهداشت محیط یک بخش کلیدی از هر سیستم جامع بهداشت عمومی است. این زمینه برای پیشبرد سیاست‌ها و برنامه‌هایی برای کاهش قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و سایر آلاینده ها در هوا، آب، خاک و غذا برای محافظت از مردم و ارائه محیط‌های سالم‌تر به جوامع کار می‌کند. به طور کلی تعریف رشته بهداشت محیط نسبتاً ساده است. بهداشت محیط جنبه ای از سلامت عمومی است که بر رابطه انسان با محیط تمرکز دارد.
رشته بهداشت محیط در یک نگاه
داوطلبان علاقه مند به رشته بهداشت محیط باید دید کلی نسبت به پذیرش، بازار کار، میزان درآمد و …. داشته باشند تا به صورت واقع بینانه این رشته را برای تحصیل انتخاب کنند. از این رو در این بخش بررسی اجمالی در مورد رشته بهداشت محیط خواهیم داشت. رشته بهداشت محیط زیر نظر گروه علوم تجربی است. داوطلبین برای ورود به این رشته باید در آزمون کنکور سراسری شرکت کنند. رشته بهداشت محیط یکی از رشته های پرطرفدار در بین رقبا بین گروه علوم تجربی است. میزان پذیرش رشته در دانشگاه های سطح کشور به تعداد رقبا و همچنین ظرفیت پذیرنده دانشگاه ها بستگی دارد. دانش آموختگان بعد از فارغ التحصلیی می توانند به راحتی وارد بازار کار شوند. بازار کار این رشته در کشور ایران به نسبت سایر رشته ها مناسب است و فارغ التحصیلان در صورت افزایش دانش و مهارت تخصصی خود می توانند در ردیف و جایگاه های شغلی مناسب مشغول به کار شوند. میزان درآمد رشته بهداشت محیط از متوسط تا به بالا متغیر است. ادامه تحصیل برای رشته بهداشت محیط در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا امکان پذیر است. کارشناسی این رشته به مدت 4 سال تحصیلی طول می کشد.
رشته بهداشت محیط در ایران
رشته بهداشت محیط در ایران زیر مجموعه کنکور سراسری علوم تجربی است. مزایای حفاظت از سلامت محیط زیست بسیار زیاد هستند. مزایای حفاظت از محیط زیست شامل بهبود کیفیت آب و کیفیت هوا، افزایش تنوع زیستی و حفاظت از زیستگاه، و کاهش گازهای گلخانه ای (GHG)، که همه به دنبال استراتژی حفاظت و حفظ زمین هستند. به همین دلیل رشته بهداشت محیط در ایران بسیار مورد توجه قرار گرفته است. کشور ایران با پهناوری گسترده ای که دارد زیستگاه موجودات زیادی است و محیط زیست بسیار متنوعی دارد از این رو هوای پاک، آب، گیاهان و منابع غذایی برای سلامت و رفاه شخصی ما ضروری هستند. رابطه بین محیط زیست و انسانیت یک رابطه وابستگی متقابل است که هر یک بر دیگری تأثیر می گذارد. بنابراین، همانطور که اعمال و انتخاب‌های ما بر محیط‌زیست تأثیر می‌گذارد، سلامت کره زمین نیز بر سلامت و رفاه شخصی ما و همچنین جوامع، خانواده‌ها و اقتصاد ما تأثیر می‌گذارد. در کشور ایران، جایگاه رشته بهداشت محیط درک شده است و نیاز مبرمی به متخصصین این رشته در سازمان های متنوع برای برخورداری از مزایای آن وجود دارد. تربیت دانشجویان و متخصصین در حوزه بهداشت محیط جایگاه خاصی در کشور پیدا کرده است. توجه داشته باشید که هر ساله دانشجویان بسیار زیادی با علاقه و اهداف مشخص به دنبال ورود به این رشته در دانشگاه های کشور هستند.
آخرین قبولی های هر رشته چه رتبه ای کسب کرده اند؟ مشاهده آخرین قبولی های رشته ها
پذیرش در رشته بهداشت محیط
در این قسمت قرار است شرایط پذیرش در رشته بهداشت محیط را مورد بررسی قرار دهیم. شرایط پذیرش در رشته بهداشت محیط از دو جنبه مهم قابل بررسی است. جنبه اول تعداد رقبای هستند که در کنکور سراسری شرکت می کنند. میزان رقبا در حال حاضر، به دلیل تمایل داوطلبان به ادامه تحصیل در رشته بهداشت محیط قوت گرفته است. از این رو برای ورود به این رشته باید نمره و تراز بالایی در کنکور حاصل شود. جنبه دوم تاثیر گذار در پذیرش رشته بهداشت محیط، تعداد دانشگاه های پذیرنده و همچنین ظرفیت قبولی در این رشته است. ظرفیت پذیرش در دفترچه کنکور سراسری به صورت سالیانه اعلام می شود و با سال های قبل تفاوت دارد. بنابراین متقاضیان برای اطمنیان از تعداد پذیرش دانشگاه ها باید دفترچه کنکور سراسری را با دقت مطالعه کنند.
با توجه به اینکه سازمان سنجش آموزش کشور اقدام به حذف دروس عمومی در کنکور کرده است، داوطلبین باید با پاسخ دهی به سوالات دروس تخصصی این آزمون را پشت سر بگذارند. برای ورود و پذیرش در رشته بهداشت محیط لازم است در کنکور سراسر علوم تجربی، سوالات دروس اختصاصی که ضرایب متفاوتی دارند را با دقت پاسخ دهید. البته در نظر داشته باشید که شرط معدل در کنکور سراسری نیز اعمال می شود. از این رو باید علاوه بر اهتمام بر پاسخ دهی به سوالات کنکور، معدل شما نیز بالا باشد. ضرایب دروس تخصصی رشته بهداشت محیط را می توانید به صورت دقیق در جدول زیر مشاهده کنید.
نام درس | ضریب درس | ||
|---|---|---|---|
میزان تاثیر دروس اختصاصی در زیرگروه 1 کنکور تجربی | |||
زمین شناسی | 0 | ||
ریاضی | 2 | ||
زیست | 4 | ||
فیزیک | 2 | ||
شیمی | 3 | ||
دانشگاه های برتر رشته بهداشت محیط
یکی از مهمترین مراحل بعد از آزمون کنکور سراسری، انتخاب رشته و انتخاب دانشگاه است. انتخاب دانشگاه های برتر برای ورود به رشته بهداشت محیط یکی از دغدغه های مهم متقاضیان است. دانشگاه های پذیرنده رشته بهداشت محیط سراسری، آزاد و غیرانتفاعی به صورت سالیانه تعداد زیادی داوطلب را می پذیرد. تمامی دانشگاه های سراسری در کشور از نظر کیفیت آموزشی و جایگاه علمی، در شرایط خوبی قرار دارند. فارغ التحصیلان این رشته از تمامی دانشگاه های سراسری کشور به مهارت و تخصص لازم برای ورود به بازار کار آماده می شوند. دانشگاه ها به طور کلی براساس تعداد مقالات چاپ شده در ژورنال های داخلی و خارجی، تعداد دانشجویان، رتبه علمی در رنکینگ های بین المللی و… تعیین می شود. دانشگاه های برتر رشته بهداشت محیط شامل دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه ایران، دانشگاه علوم پزشکی تبریز و… اشاره کرد.
کارنامه قبولی در رشته بهداشت محیط
برای اینکه دانش شما نسبت به میزان قبولی، درصد و تراز مورد نیاز برای پذیرش در رشته بهداشت محیط کامل شود، بهتر است نمونه کارنامه قبولی داوطبین سال های گذشته را مشاهده کنید. البته باید متذکر شد که نمره و درصد قبولی برای ورود به رشته بهداشت محیط در سال های مختلف، شرایط متفاوتی به خود می گیرد، برای مثال تعداد رقبا، ظرفیت دانشگاه ها و تعداد دانشگاه های پذیرنده می تواند روی این رشته تاثیر گذار باشد. با این حال در این بخش دو نمونه کارنامه قبولی در رشته بهداشت محیط را قرار داده ایم تا شما با دیدی باز و واقع بینانه برای آزمون کنکور تجربی آماده شوید.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نمونه کارنامه کنکوری ها
واحدهای درسی رشته بهداشت محیط
در این بخش قرار است واحدهای درسی رشته بهداشت محیط را بررسی کنیم. آشنایی با واحدهای درسی رشته بهداشت محیط سبب می شود تا دانشجویان از دروسی که باید در این رشته مطالعه کنند، آگاه شوند. متقاضیان می توانند میزان علاقه خود را با مشاهده واحدهای درسی برای این رشته بسنجد. واحدهای درسی رشته ها هر 5 سال یک بار توسط شورای عالی برنامه ریزی آموزش کشور مورد بازنگری قرار می گیرد. البته این بازنگری به صورت جزئی است و به صورت تغییرات عمده نیست. هر رشته به صورت کلی شامل 4 مجموع واحد درسی شامل دروس عمومی، پایه، دروس تخصصی، دروس اختیاری است. رشته بهداشت محیط البته شامل واحدهای کارآموزی در عرصه نیز است.
واحدهای درسی در دانشگاه ها براساس نظام واحدی ترمی ارائه می شود، یعنی ارزش هر درس براساس واحدهای آن درس تعیین می شود. نوع درس از نظر عمومی، پایه یا تخصصی بودن در چارت درسی یا سیلابس درسی مشخص می شود. دانشجویان موظف هستند تا براساس چارت درسی و نظر گروه و همچنین براساس پیش نیاز یا هم نیاز برای انتخاب واحد اقدام کنند. در جدول زیر می توانید واحدهای درسی رشته بهداشت محیط در مقطع کارشناسی را مشاهده بفرمایید.
نوع درس | تعداد واحد | ||
|---|---|---|---|
تفکیک نوع واحدهای درسی رشته بهداشت محیط | |||
دروس عمومی | 24 واحد | ||
دروس پایه | 36 واحد | ||
دروس تخصصی | 51 واحد | ||
دروس کارآموزی | 16 واحد | ||
دروس اختیاری | 3 واحد | ||
مجموع | 130 واحد | ||
دقت داشته باشید که قوانین خاصی برای پشت سر گذاشتن این واحدها وجود دارد که دانشجویان می بایست به همین قوانین برای اخذ این واحدها اقدام کرده و در نهایت موفق به گذراندن تمامی 130 واحد شوند. همچنین لازم به توضیح است که هر نیمسال تحصیلی مشتمل بر ۱۶ هفته آموزشی خواهد بود و دانشجویان برای هر واحد نظری در طول هر ترم باید ۱۷ ساعت آموزشی و برای هر واحد عملی ۳۴ ساعت آموزشی و هر واحد کارگاهی ۵۱ ساعت آموزشی را پشت سر بگذرانند. در ادامه به بررسی و معرفی واحد های درسی رشته به تفکیک تعداد واحد ها و هر کدام از دسته بندی های بالا می پردازیم. در چارت درسی هر رشته و مقطع، نوع درس از نظر عمومی یا پایه و … مشخص شده است، دانشجویان موظفند براساس چارت درسی و رعایت پیش نیاز برای انتخاب واحد اقدام کنند.
دروس عمومی بهداشت محیط
در اولین بخش لازم است تا دروس عمومی بهداشت محیط را به شما معرفی کنیم. دروس عمومی جزء دروسی هستند ک بین تمامی رشته ها به صورت مشترک زیر نظر گروه عمومی و معارف تدوین و ارائه می شود. دروس عمومی جزء دروس تخصصی نیستند و در دانش تخصصی و مهارتی دانشجو تاثیر نمی گذارد، بلکه این دروس برای افزایش شناختی معرفتی به کار می رود. افزایش دانش شناختی در ابعاد فرهنگی، معرفتی و اجتماعی است. در جدول زیر می توانید دروس عمومی بهداشت محیط را در مقطع کارشناسی پیوسته مشاهده بفرمایید.
بسته درسی | نام درس | تعداد واحد | |
|---|---|---|---|
دروس عمومی مشترک مقطع کارشناسی | |||
مبانی نظری اسلام | اندیشه اسلامی 1 | 2 واحد | |
اندیشه اسلامی 2 | 2 واحد | ||
انسان در اسلام | 2 واحد | ||
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام | 2 واحد | ||
اخلاق اسلامی | فلسفه اخلاق | 2 واحد | |
اخلاق اسلامی | 2 واحد | ||
آیین زندگی | 2 واحد | ||
عرفان عملی اسلامی | 2 واحد | ||
انقلاب اسلامی | انقلاب اسلامی ایران | 2 واحد | |
آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | 2 واحد | ||
اندیشه سیاسی امام خمینی | 2 واحد | ||
تاریخ و تمدن اسلامی | تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی | 2 واحد | |
تاریخ تحلیلی صدر اسلام | 2 واحد | ||
تاریخ امامت | 2 واحد | ||
آشنایی با منابع اسلامی | تفسیر موضوعی قرآن | 2 واحد | |
تفسیر موضوعی نهج البلاغه | 2 واحد | ||
الزامی | فارسی عمومی | 3 واحد | |
زبان عمومی | 3 واحد | ||
تربیت بدنی | 1 واحد | ||
ورزش 1 | 1 واحد | ||
دانش خانواده و جمعیت | 2 واحد | ||
لازم به توضیح است که قوانین مشخصی برای پاس کردن 22 واحد دروس عمومی رشته بهداشت محیط وجود دارد که حتماً باید طبق همین قوانین برای سپری کردن این دروس اقدام کنید. 22 واحد عمومی در نظر گرفته شده برای این رشته تحصیلی بایستی طبق شرایط زیر اخذ شوند:
- 2 درس 2 واحدی از میان دروس مبانی نظری اسلام
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس اخلاق اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس انقلاب اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس تاریخ و تمدن اسلامی
- 1 درس 2 واحدی از میان دروس آشنایی با منابع اسلامی
برای این رشته در دروس عمومی، 12 واحد اجباری در نظر گرفته شده که با جمع با دروس عمومی بالا، کل دروس عمومی برای رشته بهداشت محیط در دوره کارشناسی پیوسته 24 واحد خواهد شد.
دروس پایه بهداشت محیط
بخش دوم دروس رشته بهداشت محیط مربوط به دروس پایه هستند. دروس پایه پیش نیاز و زمینه ساز دانش اولیه در مورد دروس بهداشت محیط هستند. از دیدگاه دیگر دروس پایه همانند پلی هستند که بین دروس دوره دبیرستان و دروس تخصصی رشته بهداشت محیط ارتباط برقرار می کند. بین دروس پایه و دروس دبیرستان احتمالا نکات اشتراکی زیادی وجود دارد. دروس پایه به صورت اجباری باید اخذ و پاس شوند و به صورت نظری، عملی یا عملی-نظری ارائه می شود. در جدول زیر می توانید 36 واحد درسی در نظر گرفته شده به عنوان دروس پایه رشته بهداشت محیط مشاهده کنید:
| دروس پایه رشته بهداشت محیط | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | ریاضی عمومی 1 | 3 |
| 2 | ریاضی عمومی 2 | 3 |
| 3 | معادلات دیفرانسیل | 3 |
| 4 | کامپیوتر و کاربرد آن | 2 |
| 5 | فیزیک عمومی | 3 |
| 6 | شیمی عمومی | 3 |
| 7 | میکروب شناسی عمومی | 2 |
| 8 | اصول اپیدمیولوژی | 2 |
| 9 | نقشه برداری و نقشه کشی | 2 |
| 10 | آمار زیستی | 2 |
| 11 | استاتیک و مقاومت مصالح | 2 |
| 12 | آموزش بهداشت و ارتقا سلامت | 1 |
| 13 | اصول ترمودینامیک و انتقال حرارت | 2 |
| 14 | اکولوژی محیط | 2 |
| 15 | اصول مدیریت و خدمات بهداشتی | 1 |
| 16 | هیدرولوژی آب های سطحی و زیر زمینی | 2 |
| 17 | سیستم های اطلاع رسانی پزشکی | 1 |
| مجموع واحدها | 36 واحد | |
دروس تخصصی مهمترین بخش واحدهای اصلی است و دانشجویان را برای ورود به حیطه تخصصی آماده می کند. این دروس اهمیت بسیار زیادی برای ارائه مطالب آموزش حرفه ای دارند. دانشجویان موظفند از شروع ترم تحصیلی برای اخذ این دروس برنامه ریزی داشته باشند تا در ترم های آخر برای انتخاب واحد دچار مشکل نشوند.
دروس تخصصی بهداشت محیط
دروس تخصصی، بخش اصلی و مهم واحدهای درسی رشته بهداشت محیط هستند. در دروس تخصصی ماهیت اصلی و دانش تخصصی بهداشت محیط آموزش داده می شود. دروس تخصصی سبب می شود تا دانشجویان به درک صحیح و کامل از شرایط این رشته و توانایی های شغلی این رشته برسند. دروس تخصصی، دانشجویان را برای ورود به بازار کار آماده می کند. دروس تخصصی باید به صورت اجباری انتخاب شوند و دانشجویان باید با نمره قابل قبولی این دروس را پاس کنند. در مجموع 51 واحد درسی به عنوان دروس تخصصی رشته بهداشت محیط در نظر گرفته شده است که در جدول زیر می توانید این واحدهای درسی را مشاهده کنید.
| دروس تخصصی رشته بهداشت محیط | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | میکروب شناسی محیط | 2 |
| 2 | شیمی محیط | 2 |
| 3 | فرایندها و عملیات در بهداشت محیط | 2 |
| 4 | مکانیک سیالات | 2 |
| 5 | آزمایشگاه هیدرولیک | 1 |
| 6 | کارگاه های تاسیسات شهری (موتور تلمبه ها و لوله کشی آب و فاضلاب) | 2 |
| 7 | جمع آوری فاضلاب و آب های سطحی | 2 |
| 8 | تصفیه فاضلاب | 3 |
| 9 | انتقال و توزیع آب | 2 |
| 10 | تصفیه آب | 2 |
| 11 | مدیریت کیفیت آب (علل، اثرات و کنترل) | 2 |
| 12 | کلیات پسماند | 3 |
| 13 | آلودگی هوا (علل، اثرات، پایش و کنترل) | 3 |
| 14 | اقتصاد مهندسی | 2 |
| 15 | زبان تخصصی بهداشت محیط | 2 |
| 16 | بهداشت پرتوها و حفاظت | 2 |
| 17 | کاربرد گندزداها و پاک کننده ها در بهداشت محیط | 2 |
| 18 | مدیریت بهداشت محیط در شرایط اضطرار | 1.5 |
| 19 | بهداشت مسکن و اماکن عمومی | 1 |
| 20 | کنترل بهداشتی اماکن، تهیه و توزیع و نگهداری مواد غذایی | 2 |
| 21 | بهداشت مدارس و آموزشگاه ها | 1 |
| 22 | بهداشت حرفه ای و ایمنی | 2 |
| 23 | مدیریت بهداشت محیط برای مبارزه با ناقلین | 1.5 |
| 24 | بهداشت محیط بیمارستان و کنترل عفونت | 2 |
| 25 | حقوق و قوانین بهداشت محیط و محیط زیست (ملی و بین المللی) | 1 |
| 26 | اصول روش تحقیق | 1 |
| 27 | پروژه | 2 |
| مجموع واحدها | 51 واحد | |
دروس تخصصی مهمترین بخش واحدهای اصلی است و دانشجویان را برای ورود به حیطه تخصصی آماده می کند. این دروس اهمیت بسیار زیادی برای ارائه مطالب آموزش حرفه ای دارند. دانشجویان موظفند از شروع ترم تحصیلی برای اخذ این دروس برنامه ریزی داشته باشند تا در ترم های آخر برای انتخاب واحد دچار مشکل نشوند.
دروس کارآموزی رشته بهداشت محیط
در اکثر رشته های وزارت بهداشت، کارآموزی در عرصه برای آشنایی دانشجویان با محیط کار و به کارگیری دانش تخصص به صورت عملی ارائه می شود.به طور کلی هدف از کارآموزی در عرصه این است که دانشجویان از مرحله دانشجویی به مرحله اشتغال در کار آماده شوند. این واحدهای درسی با مستقل کردن دانشجویان آن ها را برای ورود به فعالیت در بیمارستان و مراکز درمانی و …آماده می کند. انتظار می رود دانشجویان در دوره کاراموزی برای ارتقا سلامت بیماران و افزایش صلاحیت های علمی و عملی خود کوشا باشند. در مجموع 16 واحد درسی به عنوان دروس تخصصی رشته بهداشت محیط در نظر گرفته شده است:
| دروس دوره کارآموزی رشته بهداشت محیط | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | روش تحقیق | 1.25 |
| 2 | اخلاق حرفه ای و نحوه ارتباط با صنعت | 1.5 |
| 3 | آشنایی با صنایع | 0.75 |
| 4 | آشنایی با اصول نقشه کشی و برنامه نرم افزاری اتوکد | 1.25 |
| 5 | آشنایی با سامانه جغرافیایی GIS | 1 |
| 6 | آشنایی با کامپیوتر | 1.25 |
| 7 | معاینات دوره ای | 1 |
| 8 | آشنایی با نحوه خدمات سلام کار | 1.25 |
| 9 | کارآموزی در صنعت | 4 |
| 10 | پروژه تحقیقاتی | 2.75 |
| مجموع واحدها | 16 واحد | |
دروس تخصصی در واقع اصل و موضوع مهم مربوط به بهداشت محیط را به دانشجویان آموزش می دهد و اهمیت بسیار زیادی برای ارائه مطالب آموزش حرفه ای دارند. دانشجویان باید این دروس را به صورت اجباری اخذ کرده و با نمره قابل قبولی آن ها را پاس کنند.
دروس اختیاری رشته بهداشت عمومی
دروس اختیاری دسته دیگری از واحدهای درسی هستند که در نظام آموزشی ارائه می شوند. این دروس به صورت اختیاری می توانند اخذ شوند و هدف این دروس افزایش دانش تخصصی دانشجویان است. به طور کلی این دروس اختیاری در گرایش های مختلف در کارشناسی ارشد و دکتری می توانند مفید شوند. دانشجویان بایستی این دروس را متناسب با گرایش هایی که در آینده قرار است در آن تحصیل کنند و یا در حیطه تخصصی مشغول به کار شوند، انتخاب کنند. در جدول زیر می توانید دروس اختیاری رشته بهداشت محیط را مشاهده کنید.
| دروس اختیاری رشته بهداشت محیط | ||
|---|---|---|
| ردیف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | اخلاق حرفه ای در بهداشت محیط | 1 |
| 2 | ایمنی آب برای سامانه های تامین آب آشامیدنی | 2 |
| 3 | انرژی های نو، کاربرد و توسعه | 2 |
| 4 | بیوتکنولوژی در بهداشت محیط | 1 |
| 5 | آلودگی صوتی | 1 |
| 6 | اصول و کلیات ارزیابی زیست محیطی | 1 |
| 7 | مبانی و مفاهیم مدلسازی در بهداشت محیط | 2 |
| مجموع واحدها | 10 واحد | |
شایان ذکر است که دانشجویان رشته بهداشت محیط حداقل باید سه واحد از میان دروس اختیاری در نظر گرفته شده برای این رشته را اخذ نمایند تا سقف تعداد واحدهای آنها به 130 واحد برسد.
آیا می دانید در شرایط فعلی چه رتبه ای در کنکور کسب می کنید؟ نرم افزار تخمین رتبه کنکور
بازار کار رشته بهداشت محیط
در این بخش قرار است در مورد بازار کار رشته بهداشت محیط نکاتی مفید ارائه دهیم. با توجه به شرایط بازار کشور، در صورت داشتن مهارت و تخصص های کافی می توان از بازار کار خوبی برای رشته بهداشت محیط برخوردار شد. همچنین با توجه به طرح تحول سلامت و لزوم استخدام، بازار استخدام رشته بهداشت محیط بسیار بهبود پیدا کرده است.
به طور کلی بازار کار این رشته بسیار خوب است و افرادی که در این رشته فارغ التحصیل می شوند می توانند در مراکز مختلف با درآمد متوسط رو به بالایی مشغول به کار شوند. دانش آموختگان رشته بهداشت محیط می توانند در مراکز زیر مشغول به کار شوند:
- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (مراکز خدمات بهداشتی درمانی، بیمارستان هاو…)
- دانشگاه های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت علوم تحقیقات و فناوری و دانشگاه آزاد و موسسات غیر دولتی مرتبط با بهداشت محیط و محیط زیست
- شهرداری ها و دهداری ها (مدیریت زباله و پسماند، بازیافت زباله، کمپوست، فضای سبز، توسعه شهری و…)
- شرکت های آب و فاضلاب شهری و روستایی
- شرکت های خصوصی تامین آب، تصفیه فاضلاب، دفع پسماند، کنترل آلاینده های هوا و محیط
- آموزش و پرورش (بهداشت مدارس)
- سازمان حفاظت محیط زیست کشور و زیر مجموعه های وابسته در استان ها
- مدیریت انرژی پاک در صنایع کشور
- وزارت نیرو (بخش های مرتبط با کنترل کیفی و کمی منابع آب، توسعه منابع آب، حفظ کیفیت آب، امور محیط زیستی مربوط به سدها و نظایر آن)
- وزارت راه و شهرسازی
- وزارت نفت
- اغلب صنایع و خصوصا بخش های آزمایشگاهی جهت آزمایشات و اندازه گیری زیست محیطی آب، فاضلاب، هوا، پسامند و غیره
- سازمان های بازیافت و تبدیل مواد
- آموزشگاه های بهداشت اصناف
- شرکت های سمپاشی
- شرکت های خوداظهاری و خودکنترلی بهداشتی
- اداره کل صنایع و واحدهای صنعتی در بخش بهداشت، ایمنی و محیط زیست
- آزمایشگاه های مرجع بهداشت محیط
- صنایع استخراج معادن در بخش بهداشت، ایمنی و محیط زیست
- مهندسی مشاور ارزیابی بهداشتی
- مهندسی مشاور در زمینه های مختلف حفاظت محیط زیست و بهداشت محیط و ارزیابی زیست محیطی
گرایش های رشته بهداشت محیط
در این بخش قرار است گرایش های کارشناسی رشته بهداشت محیط را بررسی کنیم. با توجه به اینکه بسیاری از رشته ها در دوره کارشناسی فاقد گرایش خاصی هستند، رشته بهداشت محیط نیز از این قاعده مستثنی نیست. رشته بهداشت محیط براساس نظام آموزش بین المللی است که در کارشناسی، گرایشی ندارد. نظام آموزشی بین المللی از طرح لوزی برای آموزش استفاده می کند. در این طرح، در دوره کارشناسی هیچ گرایشی وجود ندارد و سپس گرایش ها در دوره کارشناسی ارشد مشخص می شود، در نهایت در دوره دکتری، گرایش ها تجمیع می شوند. گرایش های رشته بهداشت محیط در مقاطع ارشد و دکتری در بخش پایانی مقاله مشخص شده است.
کاربردهای رشته بهداشت محیط
براساس ضرورت و پیشرفت های مختلف در دنیا در زمینه های آموزشی، فن اوریو همچنین توسعه کشور و گسترش مسائل و مشکلات زیست محیطی و بهداشت محیطی، رشته بهداشت محیط بسیار مورد توجه قرار گرفته است. کاربردهای رشته بهداشت محیط را می توان از دو جنبه مهم مورد بررسی قرار داد. در وهله اول، این رشته بستر لازم برای پرورش و تربیت نیروهای متخصص و حرفه ای را فراهم می کند. متخصصین این رشته می توانند به عنوان استاد یا هئیت علمی در موسسات و دانشگاه های مشغول به تدریس شوند. در وهله دوم، کاربرد رشته بهداشت محیط برای انجام خدمات اجرایی در سازمان های مختلف است. فارغ التحصیلان رشته مهندسی بهداشت محیط می توانند در محیط هایی مانند سازمان های آب و فاضلاب، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، شهرداری ها، بیمارستان ها، سازمان های محیط زیست، آزمایشگاه ها و بعضی از کارخانه ها مشغول به کار شوند.
درآمد رشته بهداشت محیط
درآمد رشته بهداشت محیط، موضوع مهمی است که در این قسمت به بررسی آن می پردازیم. فارغ التحصیلان مشغول در بخش های دولتی مطابق با قانون و تعرفه همان سال، حقوق دریافت خواهند کرد. افرادی که در بخش های خصوصی مشغول به کار هستند، مرتبط با تجربه کاری و زمینه کاری خود دستمزد دریافت می کنند. علی رغم اینکه بسیاری از افراد نمی توانند در ایران در جایگاه شغلی مناسب خود باشند، به همین دلیل مجبور می شوند در شغل های غیر مرتبط با درآمدهای کمتر وارد بازار کار شوند. از این گذشته به دلیل نبود نظام شایسته سالاری در استخدام رده های شغلی، چالش های زیادی برای فارغ التحصیلان و درامد آنان ایجاد شده است.
اما به طور کلی درآمد رشته بهداشت محیط از متوسط تا به بالا متغیر است. فاکتورهای زیادی روی درآمد رشته بهداشت محیط تاثیر گذار است. برای مثال مدرک تحصیلی، سابقه کاری، ردیف و جایگاه شغلی و …. روی درآمد متخصصین تاثیر می گذارد.
هوای تازه، آب تمیز، سرپناه و آب و هوای پایدار تنها چند مورد از الزامات سلامت انسان هستند که مستقیماً با محیط زیست مرتبط هستند. رشته بهداشت محیط ما را ترغیب می کند که ارتباط بین سلامت محیط و سلامت خود را درک کنیم. با مراقبت از سلامت و ایمنی محیط خود، می توانیم اطمینان حاصل کنیم که سلامت روانی و سلامت جسمی خود دست نخورده باقی می ماند.
ادامه تحصیل در رشته بهداشت محیط
بسیاری از فارغ التحصیلان دوره کارشناسی، به دنبال ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری هستند. دانش آموختگان رشته بهداشت محیط می توانند بعد از اتمام دوره کارشناسی با ازمون سراسری در دانشگاه های سراسری مشغول به تحصیل شوند. به طور کلی دانش آموختگان به دو شکل می توانند در مقاطع بالاتر ادامه تحصیل دهند. آن ها می توانند در گرایش های تخصصی رشته خود برای تحصیل اقدام کنند. همچنین فارغ التحصیلان می توانند در بعضی از رشته های علوم پزشکی شامل رشته بهداشت و ایمنی مواد غذایی ، رشته مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)، رشته مهندسی پزشکی (زیست مواد)، رشته اپیدمیولوژی، رشته علوم بهداشتی در تغذیه، رشته اقتصاد بهداشت و… در مقطع ارشد و دکتری ادامه تحصیل بدهند.
کارشناسی ارشد رشته بهداشت محیط
دانشجویان دوره کارشناسی می توانند بلافاصله بعد از اتمام دوره، با شرکت در آزمون ورودی کارشناسی ارشد، گرایش خود را انتخاب کنند و در بهترین دانشگاه ها مشغول به تحصیل شوند. در حال حاضر امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد در دانشگاه های علوم پزشکی تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه ایران و … برای علاقه مندان در دسترس است. گرایش‌های رشته بهداشت محیط در وزارت بهداشت عبارتند از:
- بهداشت محیط
- سم شناسی محیط
- مهندسی بهداشت محیط
- مدیریت پسماند
- بهره برداری و نگهداری از تاسیسات شهری
دکترا رشته بهداشت محیط
امکان ادامه تحصیل در مقطع دکتری برای فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد بهداشت محیط وجود دارد. در مقطع دکترا همه چیز تخصصی‌تر و فنی‌تر می‌شود، چون فارغ‌التحصیلان باید بتوانند برای اجتماعات بزرگتر از قبیل شهرها برنامه‌ریزی بهداشتی کنند. در صورت رسیدن به نمره قبولی در کنکور و قبولی در در مصاحبه حضوری تخصصی در دانشگا، شرایط لازم برای ادامه تحصیل در مقطع دکترا بهداشت محیط را برای خود فراهم آورند.
رشته بهداشت محیط در جهان
رشته بهداشت محیط در جهان از شرایط بسیار خوبی برخوردار است. رشته بهداشت محیط به همین نام در آمریکا تحت عنوان Environmental health engineering وجود دارد. این رشته در آمریکا جایگاه بالایی دارد و توجه خاصی در این زمینه شده و با تشکیل شورای اعتبار بخشی ملی بهداشت محیط و حفاظت اعتبار دو چندانی پیدا کرده است. رشته مهندسی بهداشت محیط در دیگر کشورها و دانشگاه های معتبر جهان نیز دایر بوده و به تربیت متخصصین در این رشته می پردازند. مسائلی مانند آلودگی هوا، تغییرات آب و هوایی، مدیریت کاربری زمین و شهرنشینی باعث افزایش تقاضا برای متخصصان در زمینه های زیست محیطی شده است.
سلامت محیط زیست فقط به سلامت فردی بستگی ندارد. این همچنین یک موضوع رفاه جامعه است. به بیان ساده، شرایط داخل و اطراف خانه‌ها، مدارس، زمین‌های بازی و محل کار ما می‌تواند تأثیر زیادی بر خانواده‌ها و همسایگان ما داشته باشد. به عنوان مثال، عواملی مانند آلودگی و زباله‌ها می‌تواند باعث شود ساکنان تمایل کمتری به بیرون رفتن برای ورزش و تفریح داشته باشند و به طور بالقوه کل جامعه را بیشتر در معرض بیماری قرار دهند. از طرف دیگر انجمن ملی بهداشت محیطی تغییرات آب و هوایی را به عنوان بزرگترین تهدید سلامت انسان در قرن بیست و یکم فهرست می کند، بنابراین توجه به رشته بهداشت محیط برای چاره اندیشی برای این موضوع بیش از پیش اهمیت پیدا می کند.
اگر بخواهیم به صورت دقیق تر شرایط رشته بهداشت محیط در جهان را برای شما ارزیابی کنیم لازم است تا برترین دانشگاههای جهان و میزان درآمد فارغ التحصیلان در رده های شغلی مختلف را به شما معرفی کنیم. رتبه بندی QS یکی از مهمترین رتبه‌بندی‌های دانشگاهی است که براساس سوابق آموزشی، توانایی جذب در بازار کار، نسبت اعضای هیئت علمی به تعداد دانشجو، نسبت اعضای هیئت علمی بین‌المللی، نسبت دانشجویان بین‌المللی و میزان استنادات به ازای هر عضو هیئت علمی دانشگاه‌ها را رتبه‌بندی می‌کند. در حال حاضر براساس آخرین تغییرات رتبه بندی دانشگاه های جهان برای بهداشت محیط ۱۰ دانشگاه برتر این رشته به شرح زیر هستند:
- دانشگاه هاروارد Harvard University
- دانشگاه استفورد Stanford University
- موسسه فناوری ماساچوست Massachusetts Institute of Technology (MIT)
- دانشگاه آکسفورد University of Oxford
- دانشگاه کمبریج University of Cambridge
- دانشگاه و تحقیقات واگنینگن Wageningen University & Research
- دانشگاه زوریخ – موسسه فناوری فدرال سوئیس ETH Zurich – Swiss Federal Institute of Technology
- دانشگاه Tsinghua University
- دانشگاه برکلی، کالیفرنیا University of California, Berkeley (UCB)
- امپریال کالج لندن Imperial College London
لازم به ذکر است که در میان دانشگاه های آسیایی، دانشگاه Tsinghua در رتبه 8 قرار دارد. همچنین دانشگاه ملی سنگاپور در رتبه 11 لیست شده اند.
از نظر شرایط درآمدی به طور کلی متوسط حقوق متخصص بهداشت محیط در ایالات متحده تا 23 نوامبر 2022، 45861 دلار است، اما محدوده حقوق معمولاً بین 37،834 تا 55،697 دلار است.
