مهندسی اپتیک و لیزر
هدف و ماهیت:
اپتیک شاخه ای از علم فیزیک است که به مطالعه رفتار و خواص نور مرئی، مادون قرمز و فرابنفش می پردازد و دربسیاری از علوم (ستاره شناسی، مهندسی، پزشکی، عکاسی و...)کاربرد دارد. لیزر نیز به دلیل خواص متمایزش نقش بسيار مهمي در افزايش توليدات صنعتي، گسترش ارتباطات و پيشرفت صنعت چاپ و پزشکی دارد. در رشته مهندسی اپتیک و لیزر دانشجویان با انواع لیزر و اپتیک و کاربردهای آنها، اسپکتروسکوپی لیزری(اندازه گیری طول موج و فرکانس)، فن آوری ساخت قطعات اپتیکی و...آشنا می شوند و قادر به طراحی و ساخت تجهیزات اپتیکی و لیزری مورد نیاز در زمینه های مختلف باشند.
دانش اپتيک و ليزر پيشرفت هاي فراواني در دهههاي اخير داشته است. با توجه به آينده درخشان و کاربردهاي روزافزون آن، تربيت کادر متخصص که آشنا به زير بناهاي نظري و مسلط به مباني عملي باشند، لازم به نظر ميرسد.
دوره کارشناسي مهندسي اپتيک و لیزر به منظور آموزش مباني علمي اپتيک و کاربرد آن در تجهيزات اپتيکي، اپتوالکترونيکي و لیزري تدوين شده است. در فن آوري پيشرفته و بويژه در صنايع دفاعي، توليد، انتشار و بکارگيري نور، آشکارسازي آن در نواحي مختلف بينایي و برهمکنش نور باماده مسائل مهم به شمار ميآيند.
در اين راستا به متخصصيني که بتوانند همکاري لازم را در طراحي و محاسبات ساخت و نگهداري تجهيزات اپتيکي، اپتوالکترونيکي و ليزري بعهده گيرند، به شدت احساس ميشود.
توانایی مورد نیاز و قابل توصیه:
دانشجویان و داوطلبانی که قصد تحصیل در رشته مهندسی اپتیک و لیزر را دارند باید از توانایی های مرتبط با این رشته اطلاع داشته باشند که برخی از این توانایی ها عبارتنداز:
1- تسلط به دروس ریاضی و فیزیک
2-علاقمندی به رشته مهندسی اپتیک و لیزر
3-فعال و محقق
4- علاقمند به کار در زمینه پزشکی (بیمارستان ها)
آینده ی شغلی و بازارکار:
دانش آموختگان این دوره قادرند کادر متخصص مورد نیاز در زمینههای زیر را تامین کنند:
۱-همکاری در طراحی تجهیزات اپتیکی، لیزری و اپتو الکترونیکی.
۲-تنظیم و اجرای برنامههای تعمیر و نگهداری دستگاههای اپتیکی و لیزری.
۳-نظارت بر انجام سرویسهای لازم شامل عیبیابی، بازرسی فنی، پیاده و سوار کردن و تنظیم تجهیزات اپتیکی و لیزری.
۴-شناخت راهاندازی و به کار گیری سیستمهای دارای تجهیزات اپتیکی، اپتو الکترونیکی و لیزری.
۵-پذیرش مسئولیتهای فنی در صنایع اپتیکی و لیزری.
۶-توانایی لازم جهت کنترل کیفیت به روش اپتیکی و لیزری.
۷-راهاندازی و انجام آزمایشهای بیناب سنجی لیزری.
۸-همکاری در پروژههای تحقیقاتی در زمینه فوق.
۹-توانایی انجام آشکارسازی نور در نواحی مختلف بیناب به ویژه در ناحیه مادون قرمز.
۱۰-کسب مهارتهای لازم در زمینه نشاندن لایههای اپتیکی در خلا و ساخت پالایندههای پرتو شکافها و در صنایع اپتیک و لیزر و مراکز تحقیقاتی و مراکز به کار گیرنده تجهیزات اپتیکی، لیزری و اپتو الکترونیکی و ... .
طراحی، نگهداری و تعمیر سیستمها و تجهیزات اپتیکی، لیزری و اپتوالکترونیکی. امور تحقیقاتی و اجرای طرحهای کاربرد لیزر در حوزه های علمی، صنعتی (مانند جوشکاری، ساخت دستگاههای فاصله یاب و...)، نظامی و پزشکی(مانند لیزر درمانی)، مخابرات نوری و...
در سال های اخیر و همزمان با رشد جهانی کاربردهای لیزر رشته اپتیک و لیزر نیز شاهد بازار کار مناسبی بوده است که به نمونه هایی از آن اشاره می کنیم:
بیمارستان ها و مراکز درمانی مجهز
(صنایع نظامی )بخش متعدد
سازمان انرژی اتمی
مراکز تحقیقاتی وزارت بهداشت
مراکز تحقیقاتی صنعتی کارخانه های بزرگ
مهندسی اپتیک و لیزر از علوم مهندسی علم مطالعه خواص نور را میگویند.
دروس اصلی:
واحدها: معادلات دیفرانسیل، لیزرهای حالت جامد، منابع تغذیه لیزر، مکانیک کوانتومی مواد و قطعات اپتیکی، لیزر، اپتیک هندسی، اپتیک موجی، تکنیک خلا، اصول طراحی دستگاههای اپتیکی، شناخت سیستم های اپتومکانیکی و...
سر فصل دروس مهندسی اپتیک و لیزر و تعداد واحدها :
تعداد کل واحدها : 140 واحد
دروس عمومی : 20 واحد
دروس پایه : 26 واحد
دروس اصلی : 61 واحد
دروس گرایشی : 21 واحد
دروس اختیاری : 12 واحد
نکته: در اعلام سرفصل دروس این رشته از سایت وزارت علوم استفاده شده است.این سرفصل صرفا جهت آشنایی کلی با محتوای دروس است و احتمال تغییرات جزیی وجود دارد.
دروس عمومی رشته مهندسی اپتیک و لیزر
نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
دو درس ازدروس مبانی نظری اسلام | 4 | ادبیات فارسی | 3 |
یک درس از دروس اخلاق اسلامی | 2 | زبان عمومی | 3 |
یک درس از دروس انقلاب اسلامی | 2 | تربیت بدنی 1 | 1 |
یک درس ازدروس تاریخ وتمدن اسلامی | 2 | تربیت بدنی 2 | 1 |
یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی | 2 | جمع | 20 |
دروس پایه رشته مهندسی اپتیک و لیزر
نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
ریاضی عمومی 1و2 | 6 | فیزیک 1و2 | 6 |
آزمایشگاه فیزیک 1و2 | 2 | محاسبات عددی | 2 |
شیمی عمومی 1 و آزمایشگاه | 4 | معادلات دیفرانسیل | 3 |
برنامه نویسی کامپیوتر | 3 |
دروس اصلی رشته مهندسی اپتیک و لیزر
نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
فیزیک مدرن و آزمایشگاه | 4 | ریاضی مهندسی | 3 |
الکترومغناطیس 1و2 | 6 | روش های ریاضی در اپتیک | 3 |
موج | 2 | مکانیک کوانتومی برای اپتیک و لیزر | 3 |
مکانیک کوانتومی مواد و قطعات اپتیکی | 3 | اپتیک هندسی آزمایشگاه | 4 |
اصول طراحی دستگاه های اپتیکی | 3 | کارگاه طراحی رایانه ای دستگاه های اپتیکی | 1 |
اپتیک موجی و آزمایشگاه | 4 | لیزر 1 و آزمایشگاه | 4 |
لیزر 2 | 3 | تکنیک خلاء و آزمایشگاه | 3 |
کاربرد رایانه در اپتیک و لیزر | 2 | نقشه کشی صنعتی 1 | 2 |
آمار و احتمال در اپتیک | 2 | الکترونیک 1 و آزمایشگاه | 4 |
پروژه | 3 | زبان تخصصی | 2 |
دروس گرایش اپتیک
نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
فناوری ساخت قطعات اپتیکی | 3 | شناخت سیستم های اپتومکانیکی | 2 |
تداخل سنجی | 3 | کنترل کیفیت در فناوری اپتیکی | 2 |
اپتیک لایه های نازک | 2 | طراحی و ساخت لایه های نازک اپتیکی | 2 |
آزمایشگاه طراحی رایانه ای لایه نازک | 1 | اپتیک فوریه | 3 |
اپتیک غیرخطی 1 | 3 |
دروس گرایش لیزر
نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
آزمایشگاه لیزر 2 | 1 | الکترونیک 2 و آزمایشگاه | 4 |
منابع تغذیه لیزر 1 و آزمایشگاه | 4 | لیزرهای گازی | 3 |
اسپکتروسکوپی لیزری | 3 | لیزرهای حالت جامد | 3 |
ایمنی لیزر | 1 | لیزرهای قدرت | 2 |
دروس گرایش اپتو الکترونیک
نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
الکترونیک 2 و آزمایشگاه | 4 | فیزیک قطعات نیمه رسانا | 3 |
اپتو الکترونیک | 3 | پردازش نوری علائم و تصاویر | 3 |
مدارهای مجتمع نوری | 2 | فیزیک و فناوری مادون قرمز | 3 |
چشمه ها و آشکارسازها | 3 |
دروس اختیاری رشته مهندسی اپتیک و لیزر
نام درس | تعداد واحد | نام درس | تعداد واحد |
کارگاه ساخت عدسی | 2 | شیشه های اپتیکی | 2 |
اپتیک غیرخطی 2 | 3 | اپتیک الکترونی | 3 |
تجهیزات اپتیکی و لیزری جنگ افزارها | 3 | تجهیزات اپتیکی و لیزری غیر نظامی | 3 |
اپتیک تار نوری | 3 | کاربردهای لیزر | 3 |
پروژه کارگاهی لیزر | 2 | اپتیک کوانتومی | 3 |
ترمودینامیک و مکانیک آماری | 4 | تمام نگاری | 3 |
مدارهای منطقی | 3 | تصویربرداری حرارتی | 3 |
خواص مواد | 2 | اقتصاد مهندسی | 3 |
فیزیک حالت جامد | 3 | منابع تغذیه 2 | 3 |
نقشه کشی صنعتی 2 (پیشرفته رایانه ای) | 2 | روش های طراحی مهندسی | 2 |